Jij hebt een tekst en je weet dat je hulp nodig hebt met jouw tekst. Hoe weet je wat voor soort dienst je nodig hebt? Wat zijn de verschillen tussen de taaldiensten: editen, corrigeren, proeflezen, vertalen en nakijken?
Ik heb al eerder over dit onderwerp geschreven. Ik heb twee blog posts in het Engels geschreven: Proofreading vs. editing blog post en Language services series: Copyediting. Ik heb het idee dat ik keer op keer op deze onderwerp zal terugkomen, ook als deze termen evolueren en taaldiensten ontwikkelen.
In deze serie ga ik over taaldiensten schrijven om het duidelijker te maken wat de verschillen zijn tussen deze diensten en wat klanten kunnen verwachten.
Ook voor mensen die in de taaldiensten werken kunnen de grenzen niet heel duidelijk zijn. Zeker voor lange teksten gebeurt het niet zo vaak dat maar één dienst nodig is.
Bijvoorbeeld, je hebt een boek vertaald en de vertaling moet gereviseerd worden. Als de reviser merkt dat een paar woorden niet vertaald zijn en dat sommige zinnen niet lekker lopen, moet de reviser wat vertalen en herschrijven.
Het gebeurt vaker in mijn werk dat ik een academisch boek corrigeer voordat het boek uitgegeven is. Deze boeken zijn al gelezen door veel mensen, maar er zijn altijd niet lekker lopende zinnen en soms zelfs onvolledig zinnen. Als dat gebeurt moet ik deze zinnen herschrijven of wat commentaar achterlaten om de schrijvers te informeren wat er mis is zodat zij de problemen zelf op kunnen lossen.
Dus de grenzen tussen redigeren en herschrijven, of tussen vertalen en corrigeren kunnen soms wat onduidelijk zijn. Toch is er waarde in het begrijpen van de verschillen tussen deze taaldiensten zodat je weet je moet verwachten als je taaldiensten nodig hebt.
Corrigeren, redigeren, nakijken
Ik ga met redigeren beginnen omdat dat is hoe ik meestal mijn brood verdien. Ik vind woordenboekdefinities best goede plekken om te beginnen om een concept te begrijpen. Ik heb de volgende definities van Van Dale gehaald.
Merk dat in het Engels ‘copyediting’ gebruikt kan worden voor deze drie termen – corrigeren, redigeren, (taal)nakijken.
Als we met deze definities beginnen kunnen we al zien dat een redacteur één van de laatste mensen is die een tekst verwerkt voordat een boek of ander publicatie uitgegeven is.
Dat betekent dat een redacteur zoekt naar onduidelijkheden of onnauwkeurigheden die er tussendoor zijn geglipt terwijl de tekst is rondgedeeld tussen verschillende auteurs en andere taal- en uitgeversprofessionals.
Volgens de Amerikaanse kunstredactie beroepsvereniging the Association of Art Editors, lezen redacteurs een tekst regel voor regel om speling, interpunctie, grammatica en syntaxis te redigeren en de tekst in het algemeen te verbeteren, door het verduidelijken van ideeën, het verwijderen van onnodige woorden en het reorganiseren van zinnen of het verbeteren van woordkeuze.
Redactie is niet alleen maar voor publicaties die uitgegeven worden. Volgens de Britse Chartered Institute of Editing and Proofreading, redactie verbetert wat teksten dan ook – een website, een menu, een spelletje of een t-shirt. In het Engels, betekent ‘copy’ het rauwe materiaal of tekst dus ‘copyediting’ of kopieredactie is het verwerken van een tekst die nagekeken moet worden.
Onze breinen willen graag een tekst lezen zonder foutjes te merken. Dus het gebeurt vaker dat foutjes in teksten zitten die al bekeken zijn door veel mensen.
Als ik redigeer…
Zorg ik voor consequent speling, vooral van sleutelworden
Zorg ik voor het consequent gebruiken van Brits of Amerikaans Engels
Zorg ik voor het consequent gebruiken van voornaamwoorden (gebruikt de schrijver ‘I’ of ‘we’?)
Kijk ik naar de relevant style guide om problemen met grammatica, speling of schrijfstijl op te lossen
Herschrijf ik (of maak ik suggesties voor het herschrijven van) onhandig zinnen
Zorg ik dat de taal geschikt is voor een bepaalde doelgroep (bijvoorbeeld door suggesties te doen om geslachtsbias te vermijden of het herschrijven van Britse uitdrukkingen die andere doelgroepen misschien niet goed kunnen begrijpen)
Stel ik vragen om zinnen of ideeën duidelijker te maken; onderstreep ik plekken die meer informatie of aandacht nodig hebben
Onderzoek en/of update ik citaties zodat ze consistent zijn (of ik vraag het de schrijver als de citatie niet juist lijkt)
Schrijf ik een style sheet om mijn beslissingen te uitleggen en om richting te geven als verdere veranderingen moeten worden gemaakt
Kijk ik of er missende informatie of tekst is
Het is ook van belang om te weten wat een redacteur niet doet…
Een redacteur herschrijft de hele tekst niet
Een redacteur schrijft de tekst voor je niet
Een redacteur is geen proeflezer (meer op dit onderwerp later)
Een redacteur kijkt niet of jouw feiten allemaal goed zijn; een redacteur doet geen (of minimaal) onderzoek
Een redacteur is geen projectmanager
Een redacteur kijkt niet of je de juiste rechten hebben om een foto of beeld te gebruiken
Een redacteur zorgt niet dat er geen plagiaat in jouw tekst zit
Bron: ‘FAQs: What is copyediting’, CIEP, https://www.ciep.uk/about/faqs/what-is-copyediting/
Samenvattend: in het algemeen verbetert een redacteur een tekst voordat het uitgegeven wordt of voordat het aan het publiek wordt gepresenteerd. In The Copyeditor’s Handbook, schrijft Amy Einsohn dat redacteurs zorgen voor de ‘4 C’s’: clarity (duidelijkheid), coherency (samenhang), consistency (consistentie) en correctness (correctheid), die allemaal belangrijk zijn voor communication (communicatie) (p. 3).
Later in deze serie zal ik andere taaldiensten bespreken, zoals vertaling, proeflezen en revisie van vertalingen. Binnenkort meer!
Benieuwd naar editen? Of heb je nog meer vragen? Ik hoor graag van je! Als je op de hoogte wilt houden van mijn toekomstige blogposts, abbonneer je dan op mijn nieuwbrief.
Opmerkingen